عدم پایداری شعار حسبنا کتاب الله!
پس از قرآن کریم اولین مرجع جهت شناخت احکام و عقاید اسلامی، سنت رسول خدا و احادیث معصومان است. قرائن متعددی در آیات قرآن در این باب است.
1) حجیت روایات پیامبر و امامان.
در آیات قرآن تبعیت از پیامبر شرط محبت به خدا اعلام شده است و اطاعت از پیامبر در کنار اطاعت از خدا به مومنان تکلیف شده است. سوره ی احزاب آیه 36 «و ما کان لمومن و لامومنه اذا قضی الله و رسوله امرا ان ی لهم الخیره من امرهم و من یعص الله و رسوله فقد ضل ضلالا مبینا» در سوره ی نجم آیه 2و3و4«ما ضل صاحبکم و ما غوی و ما ینطق عن الهوی إن هو إلا وحی یوحی»
این آیات علاوه بر اینکه بیانگر عصمت پیامبر اند بر اصالت و جاودانگی سنن و روایات پیامبر هم گواهی میدهند چون اطاعت از پیامبر مطلق آمده. از طرفی اسوه نامیدن پیامبر برای مومنان، بیانگر جاودانگی اسوه بودن پیامبر میباشد.
در رابطه با امامان معصوم هم بعد از اینکه اعتبار اقوال پیامبر اثبات شد از طریق اقوال پیامبر، اعتبار اقوال امامان معصوم هم اثبات میشود. به طور مثال حدیث ثقلین که از نظر شیعه و سنی متواتر و قطعی الصدور است. برای همین علامه طباطبایی در قرآن در اسلام می فرمایند« قرآن به بیان و تفسیر پیغمبر اکرم، و پیغمبر اکرم به بیان و تفسیر اهل بیت خود حجیت میدهد».
علاوه بر این آیات زیادی هم هست که بر حجیت روایات امامان معصوم، تاکید میکند! سوره ی واقعه آیه 79 «انه لقرآن حکیم فی کتاب مکنون لایمسه الا المطهرون تنزیل من رب العالمیین» در کنار سوره احزاب آیه 33 «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا»
2) ضرورت رجوع به روایات معصومان.
روایات و سنن نبوی ماهیتی جز تفسیر و تبیین آیات قرآنی ندارد که هر مسلمانی ناچار به آموختن آن است چون:
اولا آیاتی در قرآن وجود دارد که پیامبر را علاوه بر ابلاغ وحی به مردم، موظف به آموزش معانی و مفاهیم آیات کرده به طور مثال سوره قیامت آیه 18 و 19 «فإذا قرأناه فاتبع قرآنه ثم ان علینا بیانه» در کنار سوره نحل آیه 44 «و أنزلنا إلیک الذکر لتبین للناس ما نزل الیهم» و سوره جمعه آیه 2 «هو الذی بعث فی الامیین رسولا منهم یتلوا علیهم آیاته ی و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه» علاوه بر پیامبر، قاریان قرآن در آن زمان به مثابه ی فقیهان و مفسران علاوه بر قرائت قرآن موظف به آموزش معانی قرآنی بودند به طور مثال ابن هشام در مورد صحابی پیامبر «مصعب بن عمیر» میگوید که دوازده نفر از اهالی مدینه در عقبه اولی با پیامبر بیعت کردند، پیامبر مصعب بن عمیر را با آنان به مدینه اعزام نمود و به او دستور داد تا به اهل مدینه قرآن را بیاموزد و اصول اسلامی را تعلیم داده و در دین فقیه و شناسا کند، مصعب نیز در مدینه به مقرئ شهرت یافت.
ثانیا قرآن در تمامی عرصه ها چه اعتقادی و چه اخلاقی و چه فقهی و تاریخی و سخن گفته به نحو اجمال و اختصار. لذا کار پیامبر تبیین مجملات قرآن است چه با قول و چه با فعل.
از طرفی در باب ضرورت مراجعه به احادیث شیعه باید گفت که امامان معصوم وارثان علوم نبوی اند و روایاتشان انعکاس سنت پیامبر است لذا ماهیتی جز تفسیر کتاب خدا ندارد. شاهد بر این مطلب این است که امامان شاگردانی را تربیت کردند که میتوانستند ریشه ی سخنان امامان را از قرآن سراغ بگیرند. امام باقر خطاب به اصحابش میفرمود «إذا حدثتکم بشئ فاسئلونی عن کتاب الله» یعنی چون در مورد چیزی برای شما سخن گفتم درباره آن چیز از کتاب خدا از من سوال کنید.
نتیجه: بعد از تبیین حجیت و ضرورت روایات میابیم که آنچه در تاریخ مورد توجه عامه مسلمانان و خصوصا فقها و مفسران قرار گرفت جمع آوری و تدوین حدیث برای رفع این نیازها میباشد
درباره این سایت